A biotecnoloxía azul é aquela que promove a utilización sostible dos recursos mariños e costeiros para desenvolver solucións innovadoras en eidos como a acuicultura sostible, a conservación e restauración de ecosistemas mariños, a produción de alimentos mariños e a procura de compostos bioactivos con aplicacións na industria farmacéutica, cosmética e alimentaria. Son actividades cun rol relevante no crecemento económico local que precisan dunha contorna de cooperación en I+D+I internacional que mellores a súa competitividade e a sustentabilidade do sector no espazo atlántico. E este é, precisamente, o obxectivo do proxecto Marinnonet, unha iniciativa liderada polo Centro de Investigación Mariña da Universidade de Vigo (CIM) que acaba de ser seleccionada no marco do programa Interreg Atlantic Area cunha dotación de 2,3 millóns de euros.
A finalidade do proxecto é mellorar as capacidades de innovación e transferencia no eido da biotecnoloxía azul dos países do espazo atlántico e reúne actores da cuádrupla hélice (academia, administración, empresas e sociedade) de España, Francia, Portugal e Irlanda dedicados á I+D+i de biotecnoloxía mariña para crear unha rede de cooperación transnacional que impulse a capacidade de innovación do sector. Desta forma, lograrase a explotación conxunta das súas competencias e capacidades en beneficio da innovación azul para asegurar a súa competitividade na economía azul europea e mundial e o uso sostible dos recursos mariños, contribuíndo á adaptación ao cambio climático.
O Centro de Investigación Mariña da Universidade de Vigo, CIM-UVigo, é unha das entidades seleccionadas para participar nun ‘megaproxecto’ europeo financiado polo Programa de investigación e innovación Horizonte Europa con máis de 15 millóns de euros e no que se reúne a participación de 73 institucións, as principais infraestruturas de investigación da Unión Europea relacionadas coa agricultura, campo no que tamén se inclúe a acuicultura. Trátase de AgroServ, Integrated SERVices supporting a sustainable AGROecological transition, un consorcio co que se busca facilitar a transición ecolóxica e o desenvolvemento dun sistema agro-alimentario sostible.
Este proxecto, de cinco anos de duración, está liderado desde Francia polo Centro Nacional para a Investigación Científica, CNRS, a institución de investigación máis importante neste país e, nel, a representación da UVigo chega da man do laboratorio de Fisioloxía de Peixes PHYStoFISH, dirixido polo catedrático José Luis Soengas, e da Estación das Ciencias Mariñas, Ecimat, integrante do nó español do EMBRC o Centro Europeo de Recursos Biolóxicos Mariños.
O grupo de investigación de Fisioloxía de Peixes e a súa aplicación en acuicultura, PHYStoFISH, adscrito ao do Centro de Investigación Mariña da Universidade de Vigo, CIM-UVigo, é un dos socios participantes do proxecto Acuisost: Sostenibilidade e resistencia acuícola a través de estratexias nutricionais, un traballo dirixido a promover a sustentabilidade da acuicultura mediante o uso de estratexias nutricionais baseadas na formulación de pensos en base a novos ingredientes e na incorporación de aditivos tecnolóxicos. Financiado con preto de 750.000 euros por Fondos NextGeneration EU no marco do Plan de Recuperación, Transformación e Resilencia (PRTR) a través do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación, a subvención destinada á Universidade de Vigo ascende a 118.000 euros.
Liderado polo Instituto de Investigación e Tecnoloxías Agroalimentarias, IRTA, participan tamén no consorcio, ademais da propia UVigo, as universidades de Barcelona e Murcia, o Instituto de Ciencia e Tecnoloxía dos Alimentos e Nutrición, ICTAN-CSIC, e o clúster Acuiplus como representante da cadea de valor da acuicultura, ademais de diferentes entidades referentes do sector privado: Dibaq Acuicultura, Healthe Tech BioActives, Natac, Tebrio e Tecnoloxía e Vitaminas Farmfaes. O proxecto arrancou o pasado 30 de decembro e por diante quédanlle 23 meses de intenso traballo.
29 investigadores e investigadoras da Universidade de Vigo forman parte do 2% de científicos máis citados do mundo, segundo se pode extraer da máis recente actualización do ránking elaborado pola Universidade de Stanford, que reúne nunha base de datos aos 186.000 científicos e científicas máis influentes en 22 campos e 176 ‘subcampos’. O catedrático David Posada sitúase un ano máis á fronte da representación da Universidade de Vigo neste ránking, no que figura entre os 700 investigadores e investigadoras citados no mundo, sendo tamén o décimo máis referenciado no campo da Bioloxía Evolutiva e o primeiro en España neste eido.
Elaborada por John P. A. Ioannidis, da Stanford University, xunto con Kevin W. Boyack, de SciTech Strategies, e Jeroen Bass, de Elsevier, esta base de datos ten como obxectivo proporcionar “información estandarizada” sobre o número de citas, a partires dun indicador creado para este proxecto e co que establecen dúas clasificacións de investigadores e investigadoras, tendo en conta ou non as autocitas a traballos previos. A súa última actualización, publicada recentemente por Plos Biology, sitúa 29 investigadores e investigadoras da UVigo entre os máis citados do mundo ao longo da súa traxectoria e un total de 36 no que referido á produción científica no ano 2020.
Con 158 publicacións, ás que se fixo referencia en 64.416 artigos entre 1996 e 2020, o investigador do Cinbio David Posada encabeza a representación da UVigo nesta listaxe, sendo o décimo investigador do mundo e o primeiro de España no campo da Bioloxía Evolutiva, no que o investigador do CIM-UVigo Armando Caballero é o cuarto autor español máis citado e o 456 do mundo.
Tras ser seleccionado no programa de captación de talento HCR da UVigo 2020, o investigador chinés Jianbo Xiao convértese no segundo investigador máis destacado da institución neste ránking, situándose no posto 113 no campo de Ciencia dos Alimentos, ámbito no que o catedrático Jesús Simal Gándara ocupa o posto 232 do mundo e Herminia Domínguez o 373. A investigadora do Cinbio Isabel Pastoriza volve ser, por outra banda, a científica máis destacada da UVigo neste ránking, situándose entre as 900 máis citadas no ámbito da Nanociencia e Nanotecnoloxía, no que tamén figura Jorge Pérez Juste.
Así mesmo, o investigador do Cinbio Juan Carlos Parajo ocupa o posto 138 no apartado de Biotecnoloxía, mentres que José Manuel Domínguez (CIM-UVigo) figura no posto 366, formando parte tamén dos seleccionados nesta área a investigadora do Cintecx María Ángeles Sanromán e Gil Garrote. No campo de Agronomía e Agricultura, o investigador do CIM Jorge Domínguez atópase entre os 300 máis citados e nesta área aparece tamén María José Briones, mentres que entre os máis citados no campo da Bioloxía Mariña e Hidrobioloxía figura o tamén membro do CIM Emilio Marañón. Por outra banda, o catedrático Carlos Lago forma parte dos 250 científicos do mundo máis citados no eido das Ciencias do Deporte. Na área de Química Analítica, sitúanse neste ránking os investigadores do CIM Carlos Bendicho e Francisco Pena Pereira, mentres en Ciencias Medioambientais a UVigo está representada por Ricardo Beiras (CIM-UVigo) e Claudio Cameselle. Tamén investigador do CIM, Alberto Velando figura entre os 500 autores máis citados de Ciencias do Comportamento e Psicoloxía Comparada, mentres que o catedrático Adolfo Cordero atópase entre os 400 investigadores máis referenciados en Entomoloxía.
Por outra banda, o investigador do CIM José Luis Soengas é o único investigador español da área de Fisioloxía neste ránking, no que tamén está presentes Eduardo Liz, na área de Matemáticas Xerais. No apartado de Enerxía forma parte desta escolma Andrés Feijóo Lorenzo e Ana Rodríguez faino na de Enxeñaría Química. A representación da UVigo neste ránking complétase co investigador de AtlanTTic Roberto López Valcarce e con Óscar López, Jesús Doval e Alejandro Yepes na área de Enxeñaría Eléctrica e Electrónica.